पुण्याच्या बर्गर किंगने अमेरिकेच्या विरोधातील न्यायालयीन लढाई जिंकली ट्रेडमार्कची याचिकाही फेटाळून लावली

यूएस-स्थित बर्गर किंग कॉर्पोरेशनने पुण्यातील बर्गर किंग रेस्टॉरंटच्या विरुद्ध १३ वर्षे सुरु असलेल्या कायदेशीर लढाईत पराभूत झाली असून जिल्हा न्यायालयाने ट्रेडमार्क उल्लंघनाचा आरोप करणारा खटला फेटाळून लावला. जिल्हा न्यायाधीश सुनील वेदपाठक यांनी १६ ऑगस्ट रोजी दिलेल्या न्यायालयाच्या निर्णयामुळे पुणेस्थित रेस्टॉरंटला “बर्गर किंग” नाव वापरण्यापासून रोखण्याचा बहुराष्ट्रीय फास्ट-फूड चेनचा प्रयत्न आता संपुष्टात आला.

२०११ मध्ये कायदेशीर संघर्षाला सुरुवात झाली जेव्हा बर्गर किंग कॉर्पोरेशनने पुण्याच्या बर्गर किंगचे मालक अनाहिता आणि शापूर इराणी यांच्याविरुद्ध खटला दाखल केला आणि स्थानिक भोजनालयाला हे नाव वापरण्यापासून कायमस्वरूपी मनाई करण्याची मागणी केली. पुणे रेस्टॉरंटने “बर्गर किंग” नावाचा वापर केल्याने त्यांच्या ब्रँडच्या प्रतिष्ठेला कधीही भरून न येणारे नुकसान होत असल्याचा दावा करत कॉर्पोरेशनने २० लाख रुपयांची नुकसान भरपाई मागितली.

तथापि, न्यायालयाने शापूर इराणींच्या बाजूने निर्णय दिला, हे लक्षात घेतले की ते १९९२ पासून “बर्गर किंग” नावाने कार्यरत आहेत, २०१४ मध्ये यूएस-आधारित कंपनीने भारतीय बाजारपेठेत प्रवेश करण्याच्या खूप आधीपासून, न्यायाधीश वेदपाठक म्हणाले, “प्रतिवादी नाव वापरत आहेत. सुमारे १९९२ पासून त्यांच्या रेस्टॉरंटच्या व्यापाराचे नावही हेच आहे. फिर्यादीने मांडलेली याचिका पूर्णपणे शांत आहे की प्रतिवादींनी त्यांच्या रेस्टॉरंटसाठी बर्गर किंग ट्रेडमार्कचा वापर केल्यामुळे ग्राहक कसे गोंधळले आहेत.

पुणे रेस्टॉरंटच्या नावाच्या वापरामुळे ग्राहकांमध्ये संभ्रम निर्माण झाला किंवा त्याच्या ब्रँडला हानी पोहोचली याचा कोणताही ठोस पुरावा सादर करण्यात बर्गर किंग कॉर्पोरेशन अयशस्वी ठरल्याचे न्यायालयाच्या निदर्शनास आले. परिणामी, न्यायालयाने कायमस्वरूपी मनाई आणि नुकसान भरपाईसाठी बहुराष्ट्रीय कंपनीचे दावे फेटाळून लावले, तसेच कंपनी कोणत्याही आर्थिक सवलतीस पात्र नसल्याचेही निकालपत्रात स्पष्ट केले.

यूएस बर्गर किंग, ज्याची स्थापना १९५४ मध्ये झाली आणि जगभरात १३,००० फास्ट फूड रेस्टॉरंट चालवते, असा युक्तिवाद केला की पुणे आस्थापनेने “बर्गर किंग” नावाचा वापर केल्याने ग्राहक गोंधळात टाकू शकतात आणि त्याची जागतिक प्रतिष्ठा खराब करू शकतात. कॉर्पोरेशनने दावा केला आहे की त्यांच्या ब्रँडने अनेक दशकांमध्ये त्यांच्या ट्रेडमार्कबाबत जबरदस्त प्रसार निर्माण केला आहे आणि इतर व्यवसायाद्वारे समान किंवा समान चिन्हाचा वापर करणे अप्रामाणिक आणि हानिकारक आहे.

प्रत्युत्तरात, शापूर इराणींनी असा दावा केला की हा खटला दुर्भावनापूर्ण हेतूने दाखल करण्यात आला आहे, ज्याचा उद्देश स्वतःसारख्या कायदेशीर व्यवसाय ऑपरेटरना परावृत्त करणे आहे. नावाच्या पलीकडे, त्यांच्या रेस्टॉरंटमध्ये आणि जागतिक फास्ट-फूड साखळीमध्ये कोणतेही साम्य नाही. खटला दाखल झाल्यापासून त्यांचा छळ सुरु असून धमकावले जात असल्याचा आरोपही केला, कायदेशीर कारवाईमुळे झालेल्या मानसिक त्रासापोटी २० लाख रुपयांची भरपाई मागितली. तथापि, न्यायालयाने इराणींना कोणतीही आर्थिक नुकसान भरपाई देण्यास नकार दिला, तसेच प्रतिस्पर्धी यूएस कार्पोरेशनकडे त्यांच्या दाव्यांना पुष्टी देणारा पुरावा नसल्याचा उल्लेख केला.

या निर्णयामुळे पुण्याच्या बर्गर किंगला तीन दशकांहून अधिक काळापासून शहराच्या खाद्यपदार्थाचा अविभाज्य भाग असलेल्या नावाखाली यापुढेही आपले रेस्टॉरंट असेच पुढे सुरु ठेवण्याची मुभा मिळाली आहे.