लोकसभा निवडणूकीच्या पाचव्या टप्प्यात महिला आणि रोजगाराच्या मुद्यावर भर

सोमवारी झालेल्या सार्वत्रिक लोकसभा निवडणुकीच्या पाचव्या टप्प्यात सर्वात कमी जागांवर – ४९ जागांवर लढत होती. पण त्यात उत्तर प्रदेशातील रायबरेली, अमेठी आणि फैजाबाद या हेवीवेट जागा, मुंबई, ठाणे आणि नाशिकच्या शहरी भागांचा समावेश होता. महाराष्ट्र, पश्चिम बंगालच्या दक्षिणेकडील भागांमध्ये, ज्यामध्ये २०१९ मध्ये भारतीय जनता पक्ष आणि तृणमूल काँग्रेस (TMC) यांच्यात जोरदार स्पर्धा होती, तसेच ओडिशाच्या दक्षिण-पश्चिम जागांवर एकाचवेळी विधानसभा आणि संसदीय निवडणुका झाल्या.

महाराष्ट्रात, मुख्य प्रादेशिक पक्षांच्या फुटीमुळे बिहार, कर्नाटक आणि पश्चिम बंगालसह ते रणांगण राज्य बनले आहे. देशातील इतर भागांच्या तुलनेत महाराष्ट्रात मतदानाची टक्केवारी तुलनेने कमी होती, मुंबईने मतदारांच्या उदासीनतेची प्रतिकूल प्रतिष्ठा कायम ठेवली आहे. उद्धव ठाकरे यांच्या नेतृत्वाखालील शिवसेना गटाने या जागांची गणना त्यांचे काही बालेकिल्ले म्हणून केली आहे आणि त्यांच्या महाविकास आघाडीची येथील कामगिरी आताच्या तसेच या वर्षाच्या उत्तरार्धात होणाऱ्या विधानसभा निवडणुकीचा मार्ग ठरवू शकते. आघाडीच्या महाविकास आघाडी-महायुतीच्या लढतीने राज्यातील विद्यमान पक्षांना पाठिंबा देण्याच्या पारंपारिक पध्दतीत बदल केला आहे आणि ही निवडणूक शक्तींचा एक नवीन परस्परसंबंध दाखवू शकते.

उत्तर प्रदेशात, विरोधकांनी उपजीविकेशी संबंधित मुद्द्यांवर निवडणूकीच्या प्रचारात केंद्रस्थानी आणत याच मुद्यांवर भर दिला आहे. भाजपासाठी हे मुद्दे अडचणीचे ठरल्याने निवडणूक एकहाती होण्यापासून रोखले आहे. भाजपाने राममंदिर अभिषेक मुद्द्याचा वापर करून आणखी एकदा उसळी घेण्याचा प्रयत्न केला. तर बिहारमध्ये विरोधी पक्षाचे लक्ष याला अधिक गती देईल अशी अपेक्षा आहे, जिथे राष्ट्रीय जनता दलाचे नेते तेजस्वी यादव यांनी रोजगाराच्या मुद्द्यांवर केलेल्या अथक प्रचारामुळे निवडणुका आणखी स्पर्धात्मक झाल्या आहेत. गरीब मतदार आणि महिलांच्या पाठिंब्याची अपेक्षा ठेवून भाजपा आता कल्याणकारी वितरणात आपला विक्रम नोंदवू पाहत आहे.

पाचव्या टप्प्यातील मतदान उत्तर प्रदेशातील चौथ्या टप्प्यात दिसलेल्या ट्रेंडच्या अनुषंगाने आहे, मागील दोन आणि तीन टप्प्यांपेक्षा चांगली मतदानाची टक्केवारी नोंदवली आहे, तर बिहारमधील प्राथमिक कल मागील टप्प्याच्या तुलनेत किंचित घट दर्शवतात. देशभरात २०१९ मधील मतदानाच्या तुलनेत सर्वसाधारणपणे किरकोळ मतदान झाले आहे. ओडिशा आणि पश्चिम बंगालमध्येही, सत्ताधारी बिजू जनता दल (बीजेडी) आणि टीएमसीचे भवितव्य ठरवण्यासाठी महिला मतदार महत्त्वपूर्ण ठरू शकतात.

सुरुवातीच्या आकडेवारीनुसार, पश्चिम बंगालमध्ये जवळपास ७३% मतदान झाले. पश्चिम बंगालमध्ये महिलांनी चौथ्या टप्प्यापर्यंत पुरुषांना लक्षणीयरित्या मागे सारले आणि भाजपाच्या भयंकर आव्हानावर मात करण्यासाठी महिला-केंद्रित कल्याणकारी उपायांवर प्रामुख्याने भर ठेवल्याने त्याचा टीएमसीला फायदा होणार असल्याचे सांगण्यात येत आहे. बीजेडीला आशा आहे की बचत गटांद्वारे महिलांना एकत्रित करण्याचे त्यांचे कार्य, विशेषत: ग्रामीण भागात मजबूत पाठिंबा मिळवून देईल असेही बोलले जात आहे.