भाजपाकडून एनडीएतील सहकाऱ्यांसाठी आखली सीमारेषा चंद्राबाबू नायडू आणि नितीनकुमार यांना हवे असलेल्या मंत्री पदाबाबत नकारघंटा

चंद्राबाबू नायडू यांचा तेलगू देसम पक्ष (टीडीपी) आणि नितीश कुमार यांचा जनता दल युनायटेड (जेडीयू) राष्ट्रीय लोकशाही आघाडी (एनडीए) मध्ये प्रमुख खेळाडू म्हणून उदयास आले आहेत आणि त्यांनी केंद्रीय मंत्रिमंडळात महत्त्वाच्या पदांची मागणी केली आहे. तथापि, भाजपा आपल्या मित्रपक्षांना काही प्रमुख पदे सहजासहजी स्वीकारू शकत नाही आणि संरक्षण, वित्त, गृह आणि परराष्ट्र व्यवहार या प्रमुख खात्यांवर आपला वाटा असल्याचे सांगितले आहे.

सूत्रांनी दिलेल्या माहितीनुसार, अनुक्रमे १६ आणि १२ जागा असलेल्या टीडीपी आणि जेडीयू त्यांच्या पसंतीच्या मंत्रालयांवर लक्ष ठेवून आहेत. सुरुवातीच्या चर्चेच्या आधारे मित्रपक्ष प्रत्येक चार खासदारांमागे एका मंत्रिपदाची मागणी करत आहेत. अहवालानुसार, टीडीपी चार मंत्रिमंडळात जागा मागत आहे, तर जेडीयू तीन मंत्र्यांसाठी जोर लावत आहे. याशिवाय, एकनाथ शिंदे यांच्या शिवसेनेला ७ जागा आणि चिराग पासवान यांच्या एलजेपीला पाच जागांसह प्रत्येकी दोन मंत्रिपदांची अपेक्षा आहे.

चंद्राबाबू नायडू यांचाही लोकसभा अध्यक्षपदावर डोळा आहे, पण भाजप ही मागणी मान्य करायला तयार नाही. टीडीपी इलेक्ट्रॉनिक्स आणि माहिती तंत्रज्ञान मंत्रालयाकडेही मागणी करू शकते.

भाजपाने २४० जागा मिळविल्यामुळे, अर्ध्या क्रमांकाच्या ३२ जागा कमी आहेत, मोदी ३.० साठी या मित्रपक्षांची भूमिका महत्त्वपूर्ण आहे. टीडीपी, जेडीयू, शिवसेना (एकनाथ शिंदे) आणि लोक जनशक्ती पार्टी (रामविलास) मिळून ४० खासदार आहेत.

पीएम मोदींच्या आधीच्या दोन मंत्रालयांमध्ये, जिथे भाजपने एकहाती बहुमताचा आकडा ओलांडला होता, एनडीएच्या मित्रपक्षांना कॅबिनेटची महत्त्वाची पदे भूषवता आली नाहीत. तथापि, २०२४ च्या निकालांनी भाजपाला स्पष्ट बहुमत नसताना त्रिशंकू विधानसभा बनवली आहे, हे सूचित करते की भगव्या पक्षाला समानुपातिकतेवर आधारित केंद्रीय मंत्रालय बनवावे लागेल. याचा परिणाम अशी मंत्रिपरिषद होईल जिथे भाजपच्या मंत्र्यांची संख्या कमी होईल आणि मित्रपक्षांचे मंत्री वाढतील. मात्र, भाजप मुख्य मंत्रिपदांबाबत तडजोड करेल, अशी शक्यता नाही.

संरक्षण, अर्थ, गृह आणि परराष्ट्र याशिवाय पायाभूत सुविधांचा विकास, कल्याण, युवा व्यवहार आणि कृषी मंत्रालयेही भाजपला स्वतःकडे ठेवायची आहेत. गरीब, महिला, तरुण आणि शेतकरी या चार महत्त्वाच्या मतदार गटांसाठी योजना राबविण्यासाठी हे पोर्टफोलिओ महत्त्वाचे आहेत.

याव्यतिरिक्त, भाजपाने मागील एनडीए सरकारच्या काळात रेल्वे आणि रस्ते वाहतूक इत्यादींमध्ये मोठ्या सुधारणा केल्याचा दावा केला आहे आणि पक्षाला त्या सहयोगींना देऊन सुधारणांचा वेग कमी करू इच्छित नाही. रेल्वे पारंपारिकपणे मित्रपक्षांसोबत राहिली आणि भाजपने खूप प्रयत्न करून ते पुन्हा त्यांच्या डोमेनवर आणले, असे सूत्रांनी नमूद केले.

भाजपा जेडीयूला पंचायत राज आणि ग्रामीण विकास मंत्रालये देण्याचा विचार करू शकते, तर नागरी विमान वाहतूक आणि स्टील ही खाती टीडीपीला दिली जाऊ शकतात. अवजड उद्योगांची जबाबदारी शिवसेनेकडे दिली जाऊ शकते. एनडीएच्या मित्रपक्षांना अर्थ आणि संरक्षण यासारख्या महत्त्वाच्या मंत्रालयांमध्ये राज्यमंत्री म्हणून नियुक्त केले जाऊ शकते, असे चर्चेशी संबंधित सूत्रांनी सांगितले.

पर्यटन, एमएसएमई, कौशल्य विकास, विज्ञान आणि तंत्रज्ञान, पृथ्वी विज्ञान आणि सामाजिक न्याय आणि सक्षमीकरण यासारखी इतर मंत्रालये मित्रपक्षांकडे सोपवली जाण्याची शक्यता आहे.

चंद्राबाबू नायडू यांनी लोकसभा अध्यक्षपदासाठी आग्रह धरला तर भाजपा त्यांना उपसभापतीपदाची ऑफर देऊन मन वळवण्याचा प्रयत्न करू शकतो.