माजी पंतप्रधान खालेदा झिया यांचे पुत्र आणि बांग्लादेश नॅशनॅलिस्ट पार्टी (बीएनपी) चे कार्यकारी अध्यक्ष तारिक रहमान यांनी जवळपास दोन दशकांच्या वनवासानंतर देशात परतल्यानंतर बुधवारी ढाका येथे एका विशाल सभेला संबोधित केले. समर्थकांच्या अथांग जनसमुदायाच्या उपस्थितीत दिलेल्या भाषणात, रहमान यांनी बांग्लादेशसाठी आपली दूरदृष्टी मांडली आणि दिवंगत अमेरिकन नागरी हक्क नेते मार्टिन ल्यूथर किंग जूनियर यांच्या शब्दांचा उल्लेख करत म्हणाले, “माझ्याकडे एक योजना आहे”.
ढाका येथील ३०० फूट परिसरात हजारो समर्थकांसमोर बोलताना रहमान म्हणाले की, बांग्लादेशच्या जनतेला त्यांचे लोकशाही हक्क आणि अभिव्यक्ती स्वातंत्र्य परत मिळवायचे आहे. मार्टिन ल्युथर किंग यांच्या प्रसिद्ध “माझे एक स्वप्न आहे” या भाषणाचा संदर्भ देत, त्यांनी घोषणा केली, “माझ्याकडे एक योजना आहे,” आणि पुढे म्हणाले की, तिचे यश लोकांच्या सामूहिक समर्थनावर अवलंबून आहे.
“प्रिय बांग्लादेश” या शब्दांनी आपल्या भाषणाची सुरुवात करताना, रहमान यांनी आपल्या अनुपस्थितीत बीएनपीच्या पाठीशी उभ्या राहिलेल्या पक्षाच्या नेत्यांचे, कार्यकर्त्यांचे आणि नागरिकांचे आभार मानले.
ते म्हणाले, “जर तुम्ही आम्हाला पाठिंबा दिला, तर माझ्याकडे एक योजना आहे जी या देशासाठी यशस्वी ठरेल,” आणि त्यांनी समाजातील सर्व स्तरांतील लोकांना राष्ट्र उभारणीत सहभागी होण्याचे आवाहन केले.
बांग्लादेशच्या इतिहासावर प्रकाश टाकताना, रहमान यांनी भूतकाळातील संघर्ष आणि अलीकडील राजकीय चळवळींमध्ये समानता दर्शविली.
त्यांनी १९७१ च्या मुक्तिसंग्राम, त्यानंतरची बंडखोरी आणि जनआंदोलने, आणि २०२४ च्या घटनांची आठवण करून दिली, जेव्हा समाजाच्या विविध स्तरांतील लोकांनी तत्कालीन पंतप्रधान शेख हसीना यांच्या सरकारविरोधात व्यापक निदर्शने केली होती.
ते पुढे म्हणाले की, १९७१ आणि २०२४ मध्ये शहीद झालेल्यांचा सन्मान करण्यासाठी त्यांनी कल्पना केल्याप्रमाणे देश घडवणे आवश्यक आहे.
ते म्हणाले की, लोकांना आता मुक्तपणे बोलण्याचा आपला हक्क परत मिळवायचा आहे आणि लोकशाही शासनव्यवस्था पुन्हा प्रस्थापित करायची आहे.
एकतेवर जोर देत रहमान म्हणाले की, सर्वांनी एकत्र येऊन काम करण्याची वेळ आली आहे.
बांग्लादेशच्या विविधतेवर प्रकाश टाकताना ते म्हणाले की, हा देश सर्व धर्मांच्या आणि पंथांच्या लोकांचा समान आहे आणि त्यांनी सहिष्णुता व सर्वसमावेशकतेच्या गरजेवर भर दिला.
“ही डोंगर आणि मैदानी प्रदेशांची भूमी आहे, जिथे मुस्लिम, हिंदू, बौद्ध आणि ख्रिश्चन सर्वजण एकत्र राहतात. आम्हाला एक सुरक्षित बांग्लादेश घडवायचा आहे—असा देश जिथे कोणतीही स्त्री, पुरुष किंवा मूल सुरक्षितपणे घरातून बाहेर पडू शकेल आणि सुरक्षितपणे घरी परत येऊ शकेल,” असे ते म्हणाले. त्यांनी एका सुरक्षित राष्ट्राच्या आपल्या दृष्टिकोनाची रूपरेषा मांडताना सांगितले, “आम्हाला एक सुरक्षित बांग्लादेश घडवायचा आहे—असा देश जिथे कोणतीही स्त्री, पुरुष किंवा मूल सुरक्षितपणे घरातून बाहेर पडू शकेल आणि सुरक्षितपणे परत येऊ शकेल.”
रहमान यांनी स्थैर्यावर आपला भर असल्याचे वारंवार अधोरेखित केले, “आम्हाला देशात शांतता हवी आहे,” असे सांगून, बीएनपी शांतता, शिस्त आणि लोकशाही मूल्यांची पुनर्स्थापना करण्यासाठी काम करेल असा दावा केला. त्यांनी राजकीय सुधारणांसोबतच मजबूत आर्थिक पायाच्या महत्त्वावरही भर दिला.
अज्ञात व्यक्तींनी गोळ्या घालून ठार केलेले आणि काही दिवसांनंतर निधन झालेले भारतविरोधी कार्यकर्ते उस्मान हादी यांना श्रद्धांजली वाहताना रहमान म्हणाले की, हादी यांनी लोकशाही बांग्लादेशचे स्वप्न पाहिले होते आणि लोकांना त्यांचे आर्थिक हक्क परत मिळावेत अशी त्यांची इच्छा होती.
भविष्याकडे पाहताना रहमान म्हणाले की, बांग्लादेशचे भविष्य घडवण्यात तरुण पिढी निर्णायक भूमिका बजावेल आणि त्यांनी देशाच्या विकासाची व स्थैर्याची जबाबदारी घ्यावी असे आवाहन केले.
आपला दृष्टिकोन साकार करण्यासाठी सर्व नागरिकांनी सहकार्य करावे असे आवाहन करून रहमान यांनी आपल्या भाषणाचा समारोप केला आणि आपली योजना राबवण्यासाठी सामूहिक प्रयत्नांची गरज असल्याचे सांगितले.
त्यांनी ढाका येथील रुग्णालयात दाखल असलेल्या आपल्या आई, खालेदा झिया यांच्यासाठी प्रार्थना करण्याची विनंती केली आणि आपण त्यांच्यासोबत असल्याचे नमूद केले.
१७ वर्षांच्या परदेशवासानंतर रहमान बुधवारी बांग्लादेशात परतले. दिवसाच्या सुरुवातीला ढाका येथे पोहोचल्यावर पक्षनेते आणि समर्थकांनी त्यांचे जोरदार स्वागत केले.
त्यानंतर त्यांनी बांग्लादेशच्या अंतरिम सरकारचे मुख्य सल्लागार मुहम्मद युनूस यांची भेट घेतली आणि देशातील सध्याच्या राजकीय परिस्थितीवर चर्चा केली.
हादी यांच्या मृत्यूनंतर देशात सुरू असलेल्या गदारोळात रहमान आपल्या मायदेशी परतले आहेत. त्यांचे समर्थक देशाच्या अनेक भागांमध्ये, विशेषतः ढाकामध्ये, हिंसक निदर्शने करत आहेत. हादी यांच्या मारेकऱ्यांना न्याय मिळवून देण्याची मागणी करत, या हत्येमागे ‘भारताचा हात’ असल्याचा दावा ते करत आहेत.
गेल्या काही दिवसांत अल्पसंख्याक हिंदू समुदायाच्या अनेक सदस्यांवर हल्ले झाले आहेत, ज्यात आंदोलकांनी जाळपोळ आणि तोडफोड केली आहे.
स्थानिक हिंदू नागरिक दिपू चंद्र दास यांना कथित धर्मनिंदेच्या आरोपावरून जमावाने मारहाण करून बेशुद्ध अवस्थेत जाळले. या घटनांमुळे बांग्लादेशचे भारतासोबतचे आधीच तणावपूर्ण संबंध आणखी बिघडले आहेत. भारत सरकारने स्थानिक सरकारकडे अल्पसंख्याकांच्या जीवनाचे आणि हक्कांचे संरक्षण करण्याची मागणी केली.
फेब्रुवारी २०२६ च्या निवडणुकांपूर्वी लोकांचा विश्वास जिंकण्याच्या बाबतीत रहमान यांच्यासमोर मोठे आव्हान आहे आणि त्यांना बांग्लादेशातील सध्याच्या राजकीय उलथापालथीमधून आपला मार्ग काढावा लागणार आहे.