इंदरमित गिल म्हणाले, भारत हा अपवाद असून… जागतिक बँकेचे अर्थतज्ञ इंदरमित गिल यांच्या मते संधी अद्यापही

दीर्घकालीन वाढीच्या घसरणीच्या चिंताजनक प्रवृत्तीचा सामना करणाऱ्या जगात भारत हा अपवाद असून मला वाटते की भारत सध्या लोकसंख्येच्या दृष्टीने त्याच्या उच्च क्षमतेवर असल्याचे मत जागतिक बँकेचे मुख्य अर्थतज्ज्ञ इंदरमित गिल यांनी व्यक्त केले.

इंदरमित गिल यांनी बिझनेसलाइनला दिलेल्या मुलाखतीत सांगितले. बाह्यदृष्ट्याही, भारताची संभावना त्याच्या इतर समवयस्कांपेक्षा चांगली आहे. सध्या सुरू असलेला भू-राजकीय तणावग्रस्त परिस्थितीमुळे देशाला इतर उदयोन्मुख बाजारातील अर्थव्यवस्थांपेक्षा अधिक संधी उपलब्ध देत असल्याचे सांगितले.

जगभरातील दीर्घकालीन संभाव्य वाढीमध्ये घसरण होण्याच्या चिंताजनक प्रवृत्तीचे विशद करताना इंदरमित गिल यांनी निदर्शनास आणून दिले की, उदयोन्मुख बाजारपेठांसाठी, सहस्राब्दीच्या पहिल्या दशकात विकास दर ६ टक्क्यांवरून दुसऱ्या दशकात ५ टक्क्यांपर्यंत खाली येत ४ टक्केपर्यंत खाली आला होता. यातील काही कारण म्हणजे चीनचा संभाव्य विकास दर गेल्या २५ वर्षांत ९ टक्क्यांवरून ७ टक्क्यांवरून ५ टक्क्यांपर्यंत खाली आल्याची स्पष्ट मतही यावेळी सांगितले.

पुढे बोलताना इंदरमित गिल म्हणाले की, प्रगत अर्थव्यवस्थांच्या बाबतीतही हेच आहे. पहिल्या दशकात त्यांची वाढ २ टक्क्यांहून अधिक, नंतर दुसऱ्या दशकात कमी झाली आणि आता ती १ टक्क्यांच्या जवळ आहे. त्यामुळे ते दोन दशकांपूर्वी जेवढे वाढत होते त्याच्या निम्मे आहेत. संपूर्ण जागतिक अर्थव्यवस्थेसाठी, क्षमता २००० च्या दशकातील ३.५ टक्क्यांवरून आज २.२ टक्क्यांवर घसरली आहे. हेच प्रत्येक धोरणकर्त्याला काळजी करायला हवी, अशी भूमिकाही यावेळी व्यक्त केले.

भारत मात्र याला अपवाद आहे कारण पहिल्या आणि दुसऱ्या दशकात त्याची संभाव्य वाढ ६ टक्क्यांच्या आसपास स्थिर राहिली आहे, असे मुख्य अर्थतज्ज्ञ इंदरमित गिल यांनी सांगितले.

इंदरमित गिल पुढे बोलताना म्हणाले की, तुम्ही अवलंबित्व गुणोत्तर पाहिल्यास, पुढील दोन दशकांसाठी भारताचे अवलंबित्व प्रमाण कमी असेल. मला वाटत नाही की ते आता जे आहेत त्यापेक्षा ते कधीही कमी असतील. त्यामुळे भारतासाठी, संभाव्य वाढीचा भाग अजिबात वाईट नाही. गेल्या आर्थिक वर्षात, भारताची अर्थव्यवस्था अंदाजे ८.२ टक्के दराने वाढली, जी जागतिक सरासरीपेक्षा जास्त होती आणि पुढील दोन वर्षांत विकास दर ६.७-७ टक्क्यांनी मजबूत राहण्याचा अंदाज असल्याचेही यावेळी सांगितले.

पुढे बोलताना इंदरमित गिल म्हणाले की, जगभरात सध्या चालू असलेल्या भू-राजकीय संकटामुळे भारतासाठी नवीन संधी निर्माण होऊ शकतात. चीन-प्लस-वन धोरण आहे ज्याचा प्रगत देशांतील व्यवसायांना विचार करावा लागेल. भारतासारख्या वाढत्या बाजारपेठेसाठी ही एक संभाव्य संधी आहे. आतापासून दोन वर्षांनी ते निघून जाण्याची शक्यता नाही, असा अंदाजही यावेळी व्यक्त केला.

तथापि, धोरणकर्त्यांनी वेळ महत्त्वाचा आहे हे लक्षात घेणे आणि त्यानुसार कार्य करणे आवश्यक असल्याचे मत व्यक्त करत इंदरमित गिल पुढे बोलताना म्हणाले की, व्हिएतनामसारख्या देशांनी चीनमधून विविधीकरण करू इच्छिणाऱ्या गुंतवणूकदारांना आकर्षित करण्यात भारतावर का बाजी मारली यावर कारण व्हिएतनाम आधीच प्रक्रियेत आहे.

पुढे बोलताना इंदरमित गिल म्हणाले की, मला वाटते की व्हिएतनामला हे अधिक का मिळाले याबद्दल प्रश्न विचारणे योग्य आहे. हे मुख्यत्वे आहे कारण व्हिएतनाम आधीच कोरिया, जपान आणि इतर सारख्या देशांकडून उत्पादन आकर्षित करण्यासाठी बरेच काही करत आहे आणि आता चीनकडून देखील बरेच आकर्षित होत आहेत. त्यामुळे काही चिनी कंपन्या तिथे गेल्या असल्याचे सांगत ते भारतात का गेले नाहीत हा प्रश्न देशात चर्चेत आहे, असल्याचेही यावेळी सांगितले.

इंदरमित गिल पुढे बोलताना म्हणाले की, मला वाटते की संपूर्ण भारत एकाच वेळी सुधारेल अशी अपेक्षा करू नये. परंतु काही राज्यांनी कदाचित वेगाने वाढ करावी आणि ती आहेत. उदाहरणार्थ, दक्षिणेकडील राज्ये खूप चांगले काम करत आहेत आणि त्यामुळे संपूर्ण भारताला मदत होईल. त्यामुळे मी त्याबाबत आशावादी आहे, असल्याचेही यावेळी सांगितले. तो म्हणाला.

शेवटी इंदरमित गिल म्हणाले की, परिस्थिती सुधारण्यावर धोरणकर्त्यांचे अधिक लक्ष असायला हवे जेणेकरून अधिकाधिक गुंतवणूक आकर्षित होईल. मला थोडी काळजी वाटू लागली आहे कारण जेव्हा तुम्ही भारतातील चर्चा बघता तेव्हा ते सहसा या गोष्टींबद्दल नसतात. ते इतर गोष्टींबद्दल आहेत – ज्या गोष्टी याला स्पर्श करणारे दिसतात. त्यामुळे भारतीय धोरणकर्त्यांना याची निकड लक्षात येत आहे का, हा खरा प्रश्न आहे. कारण, तुम्हाला माहिती आहे, मला वाटते की खिडकी काही वर्षे खुली असेल, परंतु कायमची नाही, असा इशाराही यावेळी दिला.