सेबी प्रमुख माधबी पुरी बुच यांच्या विरोधात कामगार संघटनांचे अर्थमंत्रालयाला पत्र जाणीवपूर्वक बदनाम करण्याच्या उद्देशाने जाणीवपूर्वक पत्र लीक केले

सिक्युरिटीज अँड एक्स्चेंज बोर्ड ऑफ इंडिया (SEBI) ने नियामकाच्या शीर्ष पदानुक्रमाने वाढवलेल्या “विषारी” नेतृत्व संस्कृतीच्या आरोपांना उत्तर दिले आहे. सेबी SEBI कर्मचाऱ्यांनी वित्त मंत्रालयाला लिहिलेले पत्र लीक झाले. या पत्राला ५ पानी पत्राच्या माध्यमातून खंडन करताना, भांडवली आणि कमोडिटी मार्केट रेग्युलेटरने “सेबी SEBI आणि त्यांच्या नेतृत्वाची विश्वासार्हता लक्ष्य करण्यासाठी बाह्य घटकांकडून दिशाभूल केली असा दावाही यावेळी करण्यात आला.

खंडन करताना, सेबी SEBI ने असा दावा केला की त्यांच्या असंतुष्ट कर्मचाऱ्यांची पत्रे “अधिक लाभ मिळविण्यासाठी सौदेबाजीची शक्ती मिळवण्याच्या उद्देशाने, कामाच्या वातावरणाशी संबंधित म्हणून समस्या फ्रेम करण्यासाठी कथा बदलण्याच्या धोरणाचा एक भाग आहे”असा आरोप केला.

आपल्या कर्मचाऱ्यांना कमी पगार मिळाल्याचा दावा खोडून काढत, सेबीच्या उत्तरात असे म्हटले आहे की त्यांच्या श्रेणी ए A अधिकाऱ्यांसाठी प्रवेश स्तरावरील पगार वार्षिक ३४ लाख रुपये आहे आणि कर्मचाऱ्यांनी ठेवलेल्या नवीन मागण्यांमुळे दरवर्षी सुमारे ६ लाख रुपये अतिरिक्त सीटीसी CTC होईल.

“यापुढे, मुलाखतीशिवाय कमी कामगिरी रेटिंगवर स्वयंचलित प्रमोशनची मागणी कर्मचाऱ्यांच्या एका वर्गाने केल्याचे”, सेबीने सांगितले.

सेबी SEBI ने यावर भर दिला की मागील २-३ वर्षात त्यांचे कर्मचारी तांत्रिकदृष्ट्या अद्ययावत आहेत याची खात्री करण्यासाठी अनेक पुढाकार घेण्यात आले आहेत आणि अव्यावसायिक कार्य संस्कृतीचे दावे अधिकाऱ्यांच्या प्रक्रियेच्या क्षमतेचे कमी पिचिंग, चुकीचा अहवाल देणे यासारख्या विविध उदाहरणांमुळे उद्भवले आहेत. केआरए KRA ची उपलब्धी, निर्णय घेणे टाळण्यासाठी विभागांमधील फायली बंद करणे आणि खराब कामगिरी करणाऱ्या अधिकाऱ्यांचे मूल्यांकन गुण ‘ॲडजस्ट’ करून त्यांना ‘कसे तरी’ पदोन्नतीसाठी पात्र बनवणे.

तथापि, सेबीचा मोठा प्रतिआक्रमण हा दावा आहे की “कनिष्ठ अधिकारी त्यांच्या गटाबाहेरील बाह्य घटकांकडून संदेश प्राप्त करत आहेत, त्यांना प्रभावीपणे… मीडियामध्ये जा, मंत्रालयात जा, बोर्डात जा…, कदाचित त्यांचा स्वतःचा हेतू साध्य करण्यासाठी.” SEBI म्हणते “०६ ऑगस्ट २०२४ चे पत्र सेबी SEBI कर्मचारी संघटनांनी सरकार पाठवले नव्हते. हा एक निनावी ईमेल पाठवला गेला होता आणि अधिकारी आणि संघटनांनी स्वतःच त्याचा निषेध केला आहे आणि ईमेलद्वारे एचआरडीला कळवले आहे.”

सेबी SEBI, तथापि, “ते बाह्य घटक कोण असू शकतात किंवा त्यांचे हेतू काय असू शकतात यावर आम्ही अंदाज लावू इच्छित नाही” असे स्पष्ट केले.

त्याच्या उत्तराचा भाग म्हणून, सेबी SEBI ने त्याच्या दोन कर्मचारी संघटना – सेबी SEBI एम्प्लॉई असोसिएशन (SEA) आणि सेबी SEBI एम्प्लॉई असोसिएशन फॉर लीगल स्ट्रीम (SEALS) तसेच त्याच्या ग्रेड A/B/C अधिकाऱ्यांकडून हे पत्र पाठविण्यात आले.

सेबी SEBI ने ६ ऑगस्ट रोजी वित्त मंत्रालयाला त्याच्या कर्मचाऱ्यांच्या एका भागाने लिहिलेल्या पत्राने मोठी खळबळ माजली आहे, ज्यात सेबी SEBIच्या प्रमुख माधबी पुरी बुच यांच्यावर अनेक गंभीर आरोप लावले. सेबी SEBI चेअरपर्सन माधबी पुरी बुच यांचे नाव न घेता, पत्रात असे म्हटले आहे की सेबी SEBI कार्यालय “अवास्तव केआरए KRA पॉइंट अचिव्हमेंटची भट्टी” बनले आहे.

एका वृत्तसंस्थेने दस्तऐवजाच्या आधारे सांगितले की, असंतोषाच्या दोन मूळ कारणांपैकी एक म्हणून “अवास्तव केआरए KRA लक्ष्य” उद्धृत केले आहे, असा दावा केला. तसेच “या वर्षासाठी केआरए KRA लक्ष्य काही विभाग आणि विभागांसाठी सुमारे ३०%- ५०% वाढले होते.” कर्मचाऱ्यांनी दावा केला की “अवास्तव” लक्ष्यांमुळे केवळ कामाच्या गुणवत्तेलाच हानी पोहोचली नाही तर तणाव आणि चिंता देखील निर्माण झाली ज्यामुळे “मूल्यवर्धन” ऐवजी “पॅनिक ॲडिशन” होते.

अर्थ मंत्रालयाला लिहिलेल्या पत्रानुसार दुसरे मूळ कारण म्हणजे “कर्मचाऱ्यांबद्दल सर्वोच्च स्तरावर दाखवलेला अविश्वास आणि आदराचा अभाव”. कर्मचाऱ्यांनी दावा केला की “गेल्या दोन-तीन वर्षांमध्ये सेबीमध्ये भीती ही प्राथमिक प्रेरक शक्ती बनली आहे”. सभेत आरडाओरडा, शिवीगाळ आणि सार्वजनिक अपमान हे नेहमीचेच होते, असे पत्रात म्हटले आहे.

इंट्रा-डेवर लक्ष ठेवण्यासाठी ‘स्विंग बॅरियर्स’ स्थापित करून पदानुक्रमाने कर्मचाऱ्यांवर अविश्वास दाखवल्याचा आरोप देखील या पत्रात करण्यात आला आहे. दस्तऐवजाने कामाच्या वातावरणाचे वर्णन “दडपशाही” केले आहे.

अलीकडच्या काळात व्यवस्थापनाच्या कर्मचाऱ्यांना हाताळण्याच्या आणि त्यांच्याशी वागण्याच्या पद्धतीत एक टेक्टोनिक बदल झाला आहे, पत्रातून दावा करते.

स्फोटक आरोप कवितेच्या एका तुकड्याने संपतात: “बात हसरतों की नहीं, बात इज्जत की है, बात काम की नहीं, पर करने के तारीके की है, हमने नहीं चाहा था के बात इस मोड पे आये, पर अब बात हमसे हमारा. चिन लेने की है”. (हे इच्छेबद्दल नाही, सन्मानाचा आहे. मुद्दा कामाचा नाही, तो आपल्या काम करण्याच्या पद्धतीचा आहे. अशी परिस्थिती यावी अशी आमची इच्छा नव्हती, पण आता आमची सेबी आमच्याकडून हिसकावली जात आहे)

भांडवली आणि कमोडिटी मार्केट्स रेग्युलेटरमधील तीव्र विभागणीने त्याच्या प्रमुख माधबी पुरी बुच सर्व बाजूंनी घेतलेल्या आक्षेपात आणखी एक कोन जोडला आहे. ५८ वर्षीय माजी बँकरला माधबी पुरी बुच यांना गेल्या महिन्यात अनेक आरोपांचा सामना करावा लागला.