नुकतेच भारतीय पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांची भेट घेत व्यापारी संबधाच्या अनुषंगाने चर्चा केली. यावेळी द्विराष्ट्रीय चर्चेत डोनाल्ड ट्रम्प यांनी भारत जितके शुल्क आकारेल तितकाच कर अमेरिका आकारणार असल्याचे जाहिर केले. या पार्श्वभूमीवर झोहोचे संस्थापक श्रीधर वेम्बू यांनी भारताला भविष्याच्या दृष्टीने आर्थिक अडचणींचा इशारा दिला.
श्रीधर वेम्बू यांनी इशारा देताना सांगितले की, अमेरिका संतुलित द्विपक्षीय व्यापारासाठी आग्रह धरत आहे. आणि परस्पर शुल्काची धमकी देत असल्याने भारताला आर्थिक अडचणींना सामोरे जावे लागू शकते. “थोडेसे अतिसरल मानसिक मॉडेल म्हणून, भारत अमेरिकेला सॉफ्टवेअर सेवा निर्यात करतो आणि चीनमधून ग्राहकोपयोगी वस्तू आयात करतो. अमेरिकेकडे असलेले अधिशेष चीनसोबतच्या तुटीपेक्षा जास्त असल्याचेही यावेळी सांगितले.
पुढे बोलताना श्रीधर वेम्बू म्हणाले की, भारताला लवकरच द्विपक्षीय व्यापार संतुलित करण्यासाठी अमेरिकेतून “अधिक आयफोन, जीपीयू, एलपीजी, अणुऊर्जा प्रकल्प, लढाऊ विमाने, व्हिस्की इत्यादी” आयात करावे लागतील. देशांतर्गत उत्पादन लवकर वाढले नाही तर या समायोजनामुळे भारताच्या चालू खात्यातील तूटवर दबाव येऊ शकतो असे भाकितही केले.
श्रीधर वेम्बू पुढे बोलताना म्हणाले की, “हे एका रात्रीत घडू शकत नसल्याने, अल्पावधीत, आयात केलेल्या ग्राहकोपयोगी वस्तूंच्या किमती वाढू शकतात – जे महागाई म्हणून दिसून येते.” “भारतीय उत्पादकांना पुढे येऊन क्षमता वाढवावी लागेल आणि गरज पडल्यास ज्ञान मिळवावे लागेल,” असेही यावेळी सांगितले.
साथीच्या आजारानंतर भारताचा अमेरिकेसोबतचा व्यापार अधिशेष लक्षणीयरीत्या वाढला आहे, जो २०१९-२० मध्ये १७.३० अब्ज डॉलर्सवरून २०२३-२४ मध्ये ३५.३३ अब्ज डॉलर्सवर पोहोचला आहे. या बदलासोबत निर्यातीत लक्षणीय बदल झाला आहे.
तथापि, २०२४ च्या आर्थिक वर्षात चीनसोबतचा भारताचा व्यापार तूट ८५.१ अब्ज डॉलर्सवर पोहोचला आहे, एप्रिल ते ऑक्टोबर २०२४ दरम्यान चीनच्या आयातीत वर्षानुवर्षे ९.८% वाढ झाली आहे. चीन हा भारताचा सर्वोच्च आयात स्रोत राहिला आहे, त्या काळात आयातीचे मूल्य ६५.८९ अब्ज डॉलर्स होते.
अमेरिकेचे अध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी दोन्ही राष्ट्रांमधील व्यापार असमतोल अधोरेखित केला आहे. “अमेरिका परस्परविरोधी शुल्क आकारेल, म्हणजे, जे काही देश अमेरिकेवर शुल्क आकारतील, आम्ही त्यांच्यावर शुल्क आकारू – जास्त नाही, कमी नाही!” ट्रम्प यांनी शनिवारी एका पोस्टमध्ये घोषणा केली.
या आठवड्याच्या सुरुवातीला झालेल्या पत्रकार परिषदेत ट्रम्प यांनी अनेक अमेरिकन वस्तूंवर भारताच्या उच्च कर दरांकडेही लक्ष वेधले. “भारत इतक्या वस्तूंवर ३०, ४०, ६० आणि अगदी ७० टक्के कर लादतो, आणि काही प्रकरणांमध्ये तर त्याहूनही जास्त. भारतात येणाऱ्या अमेरिकन कारवर ७० टक्के कर लावल्याने त्या कार विकणे जवळजवळ अशक्य होते.”
“भारतासोबत अमेरिकेची व्यापार तूट जवळजवळ १०० अब्ज डॉलर्स आहे आणि पंतप्रधान मोदी आणि मी सहमत झालो आहोत की आम्ही दीर्घकाळ चालणाऱ्या असमानतेचे निराकरण करण्यासाठी वाटाघाटी करू,” ट्रम्प पुढे म्हणाले. “आम्हाला एक विशिष्ट पातळीचे खेळण्याचे क्षेत्र हवे आहे, जे आम्हाला खरोखर वाटते की आम्हाला हक्क आहे आणि ते देखील निष्पक्षतेने करतात. म्हणून आम्ही त्यावर खूप कठोर परिश्रम करणार आहोत आणि आम्ही तेल आणि वायू, एलएनजीच्या विक्रीद्वारे, ज्यापैकी जगातील कोणापेक्षाही जास्त आहेत, त्या तूटातून सहजपणे फरक भरून काढू शकतो.”
Marathi e-Batmya